Το Play Therapy είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί ως μέσον το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες.
Η σύγχρονη, μη-κατευθυντική προσέγγιση στο Play Therapy βασίζεται στην προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers, καθώς και σε θεωρίες σχετικές με την ανάπτυξη των παιδιών και το attachment (θεωρία του δεσμού).
Η Virginia Axline, μαθήτρια του Rogers, υπήρξε πρωτοπόρος στην εξέλιξη του προσωποκεντρικού μοντέλου Play Therapy, το οποίο δίνει σε παιδιά και ενήλικες την ευκαιρία να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματα και τα προβλήματα τους μέσω του παιχνιδιού και των δημιουργικών τεχνών.
Το Play therapy προσφέρει τον ελεύθερο και προστατευμένο χώρο, όπου συναντιούνται ο πελάτης, παιδί ή ενήλικας και ο θεραπευτής. Εδώ το παιδί, ο έφηβος ή ο ενήλικας, έχει την ευκαιρία να εξερευνήσει με το δικό του ρυθμό, εκείνα τα θέματα από το παρελθόν ή το παρόν, που συνειδητά ή ασυνείδητα επηρεάζουν τις ζωές τους και την λειτουργικότητα τους στην καθημερινότητα τους. Το Play therapy δίνει την δυνατότητα στο παιδί, τον έφηβο και τον ενήλικα, να έχει πρόσβαση στις δικές του εσωτερικές πηγές ανθεκτικότητας και επίλυσης θεμάτων και μέσα από την θεραπευτική συμμαχία, επιτρέπει να συμβεί η ανάπτυξη και η αλλαγή. Ειδικά για τα παιδιά, το παιχνίδι, είναι ένα φυσικό μέσον έκφρασης, η φυσική τους γλώσσα. Στο play therapy το παιδί, με την παρουσία ενός εκπαιδευμένου ενήλικα, παίρνει βοήθεια και ανακουφίζεται από συναισθηματικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς.
Κατά την διάρκεια των συνεδριών, ο πελάτης έχει την ευκαιρία να δουλέψει με όποιες μεθόδους/υλικά επιθυμεί, για παράδειγμα τον δίσκο με την άμμο και τα σύμβολα, τον πηλό, τα μουσικά όργανα, την κίνηση, τις ιστορίες, τις γαντόκουκλες (puppets), την ζωγραφίκή, τον δημιουργικό οραματισμό, κλπ. Αυτή η ευκαιρία για παιχνίδι και δημιουργικότητα, επιτρέπει στον πελάτη να διερευνήσει τον εαυτό του σε συνειδητό και ασυνείδητο επίπεδο.
Το ασφαλές περιβάλλον επιτρέπει στον πελάτη να “παίξει” και να διερευνήσει, μέσα σε, όσο γίνεται λιγότερα όρια, αλλά τόσα, όσα είναι απαραίτητα. Αυτά το όρια, δίνουν στον πελάτη την απαραίτητη ασφάλεια και προστασία που χρειάζεται και βοηθούν να χτιστεί η σχέση, ανάμεσα σε αυτόν και τον θεραπευτή.
Άτομα όλων των ηλικιών μπορούν να κάνουν συνεδρίες Play Therapy, προκειμένου να αντιμετωπίσουν ένα σωρό θέματα, όπως η απώλεια και το πένθος, το άγχος, φοβίες, θυμός, κακοποίηση, ειδικές ανάγκες, κλπ.
Ειδικότερα για τα παιδιά, το play therapy είναι η πλέον κατάλληλη και αποτελεσματική παρέμβαση.
Γνωρίζετε ένα παιδί που:
• Δεν εκφράζει την πλήρη δυνατότητά του – ακαδημαϊκά, ή κοινωνικά;
• Έχει δυσκολίες στην εκμάθηση ή τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις;
• Έχει εφιάλτες ή κάνει κακό ύπνο;
• Διατρέχει κίνδυνο ύπαρξης/αποκλείεται από το σχολείο;
• Έχει υποστεί τραύμα;
• Έχει υποστεί συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση;
• Υποφέρει λόγω διαζυγίου των γονέων του;
• Πάσχει από ανησυχία, πίεση ή φοβίες;
• Έχει υποστεί απώλεια ή περνά πένθος οποιουδήποτε είδους;
• Το βρίσκει δύσκολο να συγκεντρωθεί για περισσότερο από μικρές χρονικές περιόδους;
• Είναι απομονωμένο ή συνεχώς δυστυχισμένο;
• Είναι άρρωστο, έχει μια ιδιαιτερότητα ή παρουσιάζει σημάδια ότι ανήκει στο φάσμα του αυτισμού;
• Το βρίσκει δύσκολο να κάνει τους φίλους;
• Έχει θυμό;
• Έχει συχνά φιλονικίες με συνομήλικους ή τα αδέλφια του;
• Κάνει ή δέχεται bullying;
• Έχει ακατάλληλη συμπεριφορά;
• Δεν παίζει;
• Υποφέρει από ενούρηση ή εγκόπριση;
Τότε, η παρέμβαση μέσω play therapy είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, για όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα για ηλικίες μεταξύ 4 και 12 ετών, για κάθε ένα από τα παραπάνω προβλήματα. Το play therapy μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί με εξαιρετικά αποτελέσματα με εφήβους, νεαρά άτομα και ενηλίκους.
Το Play Therapy International (PTI) έχει διενεργήσει μελέτες σε έναν μεγάλο αριθμό πλαισίων, όπως σχολεία και δομές πρωταρχικής φροντίδας, όλες με την άδεια των γονέων/κηδεμόνων. Αυτές οι μελέτες έχουν μετρήσει τις αλλαγές που έχουν συμβεί, στην συμπεριφορά των παιδιών και στην συναισθηματική τους κατάσταση, με την παρέμβαση μέσω play therapy.
Εκτός αυτού, το PTI διεξάγει μια διαρκή έρευνα, σε όλο τον κόσμο και διαθέτει μια εξαιρετικά μεγάλη βάση δεδομένων, με μετρήσεις σε πάνω από 20.000 περιστατικά, που έγιναν προ και μετά την παρέμβαση, και δείχνουν την αποτελεσματικότητα της προσέγγισης, όταν διδάσκεται και εφαρμόζεται με βάση τα standards του PTI. Το ποσοστό των παιδιών που δείχνει βελτίωση από την παρέμβαση κυμαίνεται ανάμεσα στο 77% έως 84%. Η έρευνα έχει δείξει ότι, όσο μεγαλύτερο το πρόβλημα, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό βελτίωσης.
Από την δική μας εμπειρία, στην Ελλάδα, έχουμε δει εξαιρετικά αποτελέσματα, πολύ συχνά δε θεαματικά, στην πλειοψηφία των πελατών μας. Γονείς, συνάδελφοι και δάσκαλοι έχουν αναφέρει ότι έχουν διαπιστώσει εμφανή βελτίωση στην ικανότητα των παιδιών να συγκεντρώνονται και να εστιάζουν στις εκπαιδευτικές τους διαδικασίες, καθώς και να χαίρονται την καθημερινότητα τους απολαμβάνοντας τις φιλίες τους.